TurkMedikal . N E T >> Ansiklopedi >> Di

28 Nisan 2024, Pazar

:: Sağlık Ansiklopedi >> Di

Alıcı (reseptör)

Dış ortamdan ya da organizmanın içinden gelen değişik yapıdaki uyarılan algılayıp, sinir lifleri aracılığıyla merkez sinir sistemine ileten anatomik yapılan belirten terim.

Allel*

Diploid bir organizmada herhangi iki eş kromozomdan birinde var olan bir gen veya DNA dizisinin alternatif formu.

Aort disseksiyonu

Aort damarının iç gömleğinin, damarın öteki katmanlarından ayrılması.

Allotriyofaji

Dışkı, toprak, kurtçuk vb yenilmez ve garip şeylere karşı duyulan anormal iştah.

Apandis

İnce bağırsak ile kalın bağırsağın birleştiği yerde parmak şeklinde bir çıkıntı.

Apandisit

Apandisit, apendiksin (karnın sağ alt bölümünde kalınbarsağın kenarından dallanan dar bir kanal)iltihabi reaksiyonudur. Daha çok çocuklarda ve genç erişkinlerde görülür. Apendiksin vücutta bilinen bir işlevi yoktur. Ancak iltihaplı bir apendiks tedavi edilmediğinde, yırtılarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Genellikle apandisitin nedeni, çoğu vakada bir feçes yumrusuyla olmak üzere, apendiksin tıkanmasıdır.

Belirtiler

İlk belirti genellikle göbek hizasında başlayan, yavaş yavaş şiddetlenen ve çoğu kez karnın sağ tarafına geçen ağrıdır. Karın ağrısı hareketle, derin soluk alırken, öksürürken, hapşırırken ya da o bölgeye dokunulduğunda şiddetlenebilir. Bazen, özellikle küçük çocuklarda, ağrı karnın başka bir bölgesinde görülebilir. İştah kaybı Bulantı Kusma Ağrıdan sonra başlayabilen hafif ateş olabilir.

Tanı

Tanı öykü ve klinik bulgularla konur.

Tedavi

Kesin teşhis için hastanın izlenmesi ve bazı tıbbi tetkiklerin yapılması gerekir. Apandisitten kuşkulanılan hasta istirahata alınmalı ve hemen doktora başvurulmalıdır. Tedavi cerrahi yöntemle apandisit'in çıkarılmasıdır. Apandisit kangreni, yırtılması ve abse oluşumu gibi ciddi sorunlara yol açabileceğinden, şüphe olduğu takdirde mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Klasik yöntem bir kesikle karnın sağ alt bölgesine girilmesi olmakla birlikte, artık endoskopik yöntemle, karın boşluğu açılmaksızın müdahale yapılabilmekte, böylelikle hem ameliyat riskleri, hem de hastanede kalış süresi önemli ölçüde azalmaktadır.

Öneriler

Yırtılma tehlikesi bulunduğundan, apandisit acil bir durum olarak kabul edilir. Vakit kaybedilmeden mutlaka bir hekime başvurmak gereklidir. Tedavi, ameliyat ve antibiyotik tedavisini kapsamaktadır.

Alyuvar direnci

Alyuvarlann düşük yoğunluktaki (hipotonik) tuzlu su çözeltilerine konularak parçalanmaya karşı dirençlerini değerlendiren yöntem.

Alyuvar ozmotik direnci

Alyuvarlar giderek azalan yoğunluktaki tuzlu eriyiklere daldırıldıklarında, zarlarının parçalandığı görülür.

Apisektomi

Diş kökünün uç bölümünün granülomla birlikte alınması

Addis sayımı

24 saatlik toplam idrardaki alyuvar ve akyuvarların sayısını ölçme işlemi.

Addison Hastalığı

Böbrek üstü bezlerinin körelmesine ya da yıkılmasına yol açan bir hastalık. Bu hastalığı ilk olarak, Londralı hekim Thomas Addison tanımlamıştır.

Addison hastalığı, böbreküstü bezlerinin kabuk korteks bölümünün, otoimmun,verem ya da mantar enfeksiyonu nedeniyle zarar görmesine bağlıdır. Güçsüzlük, kansızlık, kilo yitimi, mide-bağırsak rahatsızlıkları, kan basıncı düşüklüğü, deride kararma, bazı hastalarda da aşırı sinirlilik ve aşırı duyarlılıkla gelişir. Eskiden ölümle sonuçlanabilirken, günümüzde sentetik hormonlarla kesin olarak tedavi edilmektedir.

Böbrek üstü bezleri, böbreklerin tepesinde yer alan, üçgen şekilli bir çift organdır. Addison hastalığının yaygın olmayışının nedeni, her iki bezin tüberküloz ve kanser tarafından yıkılma şansının pek az olmasıdır. Bu hastalık erkekte ve kadında eşit oranda görülür ve çoğu kez orta yaşlı ergin kişileri etkiler. Hastalığın belirtileri çok çeşitli olup böbrek üstü bezinin korteks bölümünün hormonlarının ortadan kaybolmalarının sebep olduğu değişimlerden ibarettir. Hasta, tedavi edilmediği takdirde üç yıldan fazla yaşamaz.

Addison hastalığının önde gelen belirtileri şunlardır:

• Güçsüzlük
• Aşırı yorgunluk, bitkinlik, kas güçsüzlüğü
• Kilo kaybı
• Mide bulantısı
• Kusma
• Tekrarlayan ishaller
• İştah kaybı
• Deride koyulaşma, lekeler
o Bazı bölgelerde deride anormal koyu renklenme
o Soluklaşmalar da olabilir
• El ve ayaklarda cilt döküntüleri ve lezyonları
• Ağızda yanak içlerinde renk değişiklikleri, pigmentasyon
• Yavaş, uyuşuk hareketler
• Kan basıncı ve kalp atımında değişiklikler
• Yüzde ve avuçlarda olağandışı ve aşırı terleme
• Baş ağrısı
• Pupillerde genişleme
• Kalp atışlarında hızlanma
• Hızlı ve ritmik titreme
• Ani krizler
• Hafıza bulanıklığı
• Göz kapaklarında istem dışı anormal hareketler
• Uyku bozukluğu
• Heyecanlanma
• İnişli çıkışlı ruh hali
• Dikkat dağınıklığı
• Hafıza kaybı (amnezi)
• Halusinasyonlar
• Bayılmalar

Addison hastalığının tedavisi,

Ömürboyu sürecek kortikosteroidle yerine koyma tedavisi belirtileri kontrol altına alır.Genellikle glukokortikoid (kortizon veya hidrokortizon) ve mineralokortikoid (fludrocortizon) kombinasyonları verilir.

İlaç tedavisi stresin arttığı durumlarda arttırılmalıdır.Enfeksiyonlar,yaralanmalar ve aşırı terleme adrenal krize sebep olabilir.Adrenal krizde damariçi veya kasiçi hidrokortizon hemen yapılmalıdır.Düşük kanbasıncı tedavisi de gereklidir.Birçok hasta stres anında kendikendilerine acilen yapmak üzere acil hidrokortizon enjeksiyonu yapmayı öğrenmiştir.Hastaların yanlarında acil durumlarda yapılacak ilaç ve dozlarının yazılı olduğu tanıtıcı bir sağlık kartını taşımaları çok önemlidir.

İlaç almayı asla aksatmamalıdır.Eğer şiddetli kusma dolayısı ile ilaç alımı aksıyorsa doktora bildirilmelidir. Aşırı kilo artışı ve vücutta ödem halinde mutlaka doktora bildirilmelidir.

Araknoidit

Beyin ve omuriliği saran üç zardan biri olan araknoit zann (Örümceksizar) iltihaplanması.

Aralıklı topallama (claudicatio intermittens)

Yürümeyi engelleyen geçici bir topallamanın ortaya çıkmasıyla beliren bir yürüme bozukluğunu belirten terim.

Adenoidit

Geniz bademciklerinin (adenoit) iltihabı. Geniz badem- cikleri yutağın duvarlarında bulunan lenf dokularıdır.

Amipli Dizanteri

Vücuda mikrop girmesinden 10-21 gün sonra hastalık belirtileri ortaya çıkar. Hastada kanlı ishal, ateş, karın krampları, kilo kaybı, ve halsizlik görülür.

Adenozin difosfat

ADP kısaltması ile gösterilen nükleotit

Adinami

Kuvvetin azalması ya da kaybı.

Adipoz doku (yağdoku)

Hücrelerinde yağ kabarcıklan içeren bağdoku.

Adipozite

Derialtı dokusunda aşın yağ birikimi.

Adiyadokokinezi

Elleri açıp kapama gibi birbirine karşıt hareketleri art arda hızla yapma yeteneğinin kaybı.

Artrodi (düz yüzlü eklem)

îki kemik başı arasındaki düz yüzeyli eklem tipi.

Afrodizyak

Cinsi arzuyu artırıcı maddeler, ilaçlara verilen isim.

Androstenedion

Androjenler grubundan bir hormon(bak. androjen hormonlar).

Aniridi

irisin konjenital yokluğu

Astazi

Dik konumu korumakta güçlük.

Anjiyokardiyografi

Çevrel bir toplardamara (genellikle kol toplardamarına) iyot içeren, suda çözünen ve böbreklerden hızla atılan radyoopak bir kontrast madde verilmesinden sonra kalp boşluklarının ve büyük damarların radyolojik olarak incelenmesi.

Ankilozan Spondilit

Omurgayı etkileyen ve omurga çevresi, bel ve sırtta bir miktar katılaşmaya neden olan romatizmal bir hastalık. Spondilit omur eklemlerinin iltihabı anlamına gelmektedir ve Yunanca omur anlamına gelen spondylos kelimesinden türemiştir. İnflamasyon (iltihap) geçerken ve iyileşme oluşurken, kemik omurun iki yanından dışarı doğru büyüyebilir ve iki omur birleşebilir; bu katılaşmaya ankiloz adı verilmektedir. Bu hastalık erkeklerde kadınlardan daha şiddetli seyretmektedir.

Ankilozan spondilit

Omurgayı etkileyen ve omurga çevresi, bel ve sırtta bir miktar katılaşmaya neden olan romatizmal bir hastalık. Spondilit omur eklemlerinin iltihabı anlamına gelmektedir ve Yunanca omur anlamına gelen spondylos kelimesinden türemiştir. İnflamasyon (iltihap) geçerken ve iyileşme oluşurken, kemik omurun iki yanından dışarı doğru büyüyebilir ve iki omur birleşebilir; bu katılaşmaya ankiloz adı verilmektedir. Bu hastalık erkeklerde kadınlardan daha şiddetli seyretmektedir.

Aşil tendiniti

Aşil tendonunun iltihaplanmasıdır, tendon bu durumda hassas ve genellikle şiş olur. Ayrıca bkz. Plantar fasciit.

Aşil tendiniti**

Aşil tendonunun iltihaplanmasıdır, tendon bu durumda hassas ve genellikle şiş olur. Ayrıca bkz. Plantar fasciit.

Akson (silindirakson)

Bir sinir hücresinin sitoplazmasının uzantısı.

Akustik direnç (ses direnci)

Sesin yayılma ortamında karşılaştığı direnç.

Antidifiretik hormon (adh)

Hipotalamusun ürettiği bir hormon.

Antidiüretik hormon

Böbreklerden suyun geri emilmesini sağlayan ve hipofizin arka lobundan salgılanan hormon.

Antikardiyolipin antikorlar

Özel bir fosfolipid türü olan kardiyolipine karşı gelişen antikorlar.

Antispazmodik

Spazm çözücü, daha çok iç organlardaki düz kasların kasılmalarını çözen ilaç grubuna verilen isim.

Azı dişi

büyük azı dişi; küçük azı dişi

Algılama

Dış dünyadaki cisimlerin duyu organlarında belirlediği değişiklikler aracılığıyla tanınmasını ve hatırlanmasını sağlayan karmaşık ruhsal işlev.

Algodistrofi

Başlıca özelliği yanıcı nitelikte ısrarlı ağrıdır; hafif şekilleri oldukça sıktır - daha şiddetli formları sakatlayıcı olabilir ve tedavisi daha zordur

Baker kisti

Dizin arkasında artrite bağlı olarak oluşan bir kist.

Bradikardi

Kalbin dakikadaki atım sayısının azalması.

Bradikinin

Dokuz aminoasitlik bir peptit zincirinden oluşan madde.

Bradilali

Konuşmada bir yavaşlama İle beliren konuşma bozukluğu.

Bradipne

Solunum sıklığının azalması.

Bradipsişi

Tüm ruhsal süreçlerde genel bir yavaşlama durumu; çeşitli ruh ve sinir hastalıklarında görülebilir.

Bıotın

Diğer adıyla H vitamini. Vücutta, bazı bağırsak bakterileri tarafından üretilen ve suda eriyebilen bir vitamindir. B kompleks grubundan olan bu vitamin metabolizmadaki karbonhidratların, yağların ve amino asitlerin ihtiyacıdır. Yüzeysel uygulamada cilt için yararı bulunmamıştır.

Balantidium

Balantİdiyoz hastalığına yol açan 50-80/40-60 mikron boyutlarındaki kirpikli bir cins tekhücreli.

Balistokardiyografi

Kalbin çalışması sırasında her kasılmanın bütün vücutta yol açtığı titreşimlerin grafik olarak kaydedilmesine dayanan incelenme yöntemi, incelenecek kişi havada asılı duran bir masaya uzanır.

Balistokardiyogram

Kalp kasılmaları sırasında vücutta oluşan sarsıntıların kaydedilmesiyle elde edilen eğri

Bîlinçdışı

Bilinç alanından uzaklaştırılmış, yani bir bakıma "silinmiş" olduklarından bilince yabancı kalan, ama kişinin birçok davranışının altında yatan ruhsal süreç ve içerikler bütünü.

Barr cisimciği

Dişi cins hücrelerine özgü ve çekirdek zannın yakınında bulunan kromatin kümesine verilen ad.

Bruksizm (diş gıcırdatma ya da diş sıkma)

Gündüz ya da gece yineleyen biçimde ya da sürekli dişleri birbirine sürtme.

Basilli Dizanteri

Mikrobun vücuda girmesinden 2-7 gün sonra belirtileri ortaya çıkar. Hastalığın salgın halini almasında kara sinekler başrolü oynar. Hastada; kanlı ve balgam kıvamında ishal, karın ağrısı, halsizlik ve ateş görülür. Yapılacak ilk iş; hastayı, sağlamlardan ayırmaktır.

Büyük azı dişi

Alt ve üst çenelerin en gerisinde yer alan, besinleri çiğneyerek öğütmeye yarayan önden altıncı, yedinci ve sekizinci dişlerin ortak adı.

Chvaostek belirtisi

Dışkulağın hemen Önünde, yüz sinirinin gövdesinin bulunduğu noktaya refleks çekiciyle vurulduğunda yanak kaslarında kasılmayla beliren klinik bulgu.

Candıda

Bir mantar çeşidi.

Cannabis ındica

Bkz. Hint keneveri.

Cinsiyet özellikleri

Dişil ve eril bireyleri birbirinden ayıran özellikler.

Cpr:kardio-pulmoner resüsitasyon

Kalp ve solunum durması halinde yapılan yeniden canlandırma işlemlerine verilen ad.

Clostridiıun tetani

Toksinleriyle tetanosa yol açan anaerob, spor oluşturan basil.

Coccidioides inunitis

İnsanda ve bazı memelilerde koksidiyoidomikoz hastalığına yol açan mikroskopik mantar.

Cestodıasıs

Yassı solucan enfeksiyonudur.

Çift çenekli bitki (dikotiledon)

Embriyolarında iki çenek yaprak (kotiledon) bulunan bitkiler. İletim demetleri gövdede belirli bir düzende yerleşmiştir. CDNA: Tamamlayıcı DNA. Haberci RNA şablonundan sentezlenerek elde edilen DNA şeklinde de tanımlanabilir.

Çift görme

diplopi

Diş çürükleri

Dişin inorganik maddesinin mineral yapısını yitirmesi ve organik Örtüsünün de erimesiyle diş yüzeyindeki hastalık sürecinin derin dokulara kadar yayılması.

Diş gelişimi

Diş çıkmasıyla ilgili bir olgu.

Diş hekimliği

Dişlerin ve dişlere yakın dokuların hastalıklarını inceleyen tıp dalı.

Dakin-carrel çözeltisi

Dış kullanıma özgü ve yeterli bakteri öldürücü etkisi bulunan sodyum hipokloritin yüzde 0,45-0,50'lik sudaki çözeltisi.

Diş kökü granülomu

Diş kökü ucunun çevresindeki dokuların iltihaplanması.

Diş minesi

Son derece sert, yüksek oranda mineral içeren ve dişta-cmı örten doku.

Diş plağı

Bakteriler, protein maddeleri, besin artıkları ile diş taşından (tartar) oluşan ve diş minesini örten katman (artık).

Diş taşı (tartar)

Diş boyuncuğu çevresinde ya da diş kökü üzerinde gri-sarı çökeltiler halinde biriken, kalsiyum tuzlarıyla organik parçacıkların karışımından oluşan ve tartar olarak da bilinen madde.

Dişeti (jînjiva)

Ağız boşluğu mukozasının, çenelerde dişlerin yerleştiği kovukları döşeyen ve diş boyuncuklarını çevreleyen bölümü.

Dişözü odacığı

Dişin içinde, dişözünün bulunduğu oyuk.

Diüretikler

İdrar çıkışım artıran maddeler, îdrar söktürücüler olarak da bilinir.

Diürez

24 saatte çıkartılan idrar miktarı.

Divertikül

Kalınbarsakların çeperinde yıllar içinde oluşan küçük baloncuklara divertikül adı verilir.

Belirtiler
Karında genellikle solda, bazen sağda ağrı ve hassasiyet, ateş yükselmesi genelde ilk şikayetlerdir. Nadiren iltihabi hadisenin süratle ilerlemesi durumunda genel durum bozukluğu ve şok görülebilir.

Tanı
Divertikülit sırasında muayene, kan tetkikleri ve batın tomografisi ile teşhis rahatlıkla konur. İltihabi durum geçtikten sonra hastaya mutlaka kolonoskopi adı verilen endoskopik tetkik yapılmalıdır. Bu yöntemle kalınbarsağın tamamının içi ayrıntısı ile görülür. Yaşanan hadisenin divertiküllere bağlı olup olmadığı kesin olarak anlaşılır.

Tedavi
Hafif vakalarda antibiyotik tedavisi ve ağızdan gıda alımının azaltılması veya kesilmesi ile durum düzelir. Ağır vakalarda hastanede damardan antibiyotik tedavisi ve damar yolu ile beslenme gerekebilir. İltihabi sürecin barsak delinmesine yol açtığı az sayıda vakada acil cerrahi müdahale gerekebilir.

Öneriler
Doktorunuz tavsiyelerine uyunuz.

Divertikülit

Divertikül duvannda oluşan iltihap.

Divertiküloz

Herhangi bir iç organda çok sayıda divertikülün bulunması.

Diyabet

Şeker hastalığı.

Diyabetes Mellitus ( Şeker Hastalığı)

Diabetes mellitus (DM) vücudun insülin üretmediği veya düzenli olarak insülin kullanamadığı durumla karakterize bir hastalıkdır. İnsülin günlük yaşam için gereken enerjiyi sağlamak amacıyla gıdalardan alınan şekeri, nişastayı enerjiye dönüştüren bir hormondur. Türkiye’de nüfusun %3.5’u diyabet hastası olup, 20 yaş üstü nüfusta bu oran % 7.2’dir. Hastanın diyabet mi, pre diyabet mi (diyabet öncesi dönem) ayırımı için Açlık Kan Şekeri veya Oral Glukoz Tolerans Testi yapılır. AKŞ ile 100-125 mg/dl seviyeleri pre-diabete, 125 mg/dl üzerindeki değerler ise diabeti işaret etmektedir. OGTT’de ise, 2. saatteki kan şekeri 140-199 mg/dl prediabeti, 200 mg/dl üzerindeki değerler ise diabeti gösterir.

DM’un 4 tipi vardır.

1. Tip 1 DM: Vücutta insülin üretiminde yetersizlik vardır. Tip 1 DM genellikle çocuklukta veya genç erişkin çağda ortaya çıkar. Bu tipte vücutta insülin üretilmemektedir. İnsülin vücudun şekeri kullanabilmesi için gerekli olup, şeker de vücuttaki hücreler için en basit- temel yakıttır ve insülin de şekeri kandan hücre içine almaya yarar. Hasta- hastalık ve doktor uyumu olduktan sonra hasta göz sağlığı, ayak ve cilt, kalp, ağız sağlığına dikkat ederse Tip 1’in oluşturabileceği komplikasyonlardan korunmuş olur. Aynı zamanda sigara ve alkolden de uzak durmak gerektiğini belirtelim. Tip 1 DM tanısı konan hastalarda gerekli takip ve tedaviye uydukları zaman yaşam kalitelerinde normal insanlara göre bir değişiklik olmamaktadır.

2. Tip 2 DM: İnsülin direnci ile birlikte insülin eksikliği söz konusudur. Bu tipte vücutta yeterli insülin üretimi yoktur yada hücreler insüline karşı duyarsızlaşmıştır. 40 yaş üstü ve fazla kilolularda ortaya çıkmaktadır. Tip 2 DM komplikasyonları: Kalp hastalığı, körlük, sinir hasarı, böbrek hasarı oluşturabilir. Bu komplikasyonlardan korunmak için yapılması gerekenler Tip 1 DM’dakilerle aynıdır.

3. Gestasyonel DM: Hamilelik esnasında tespit edilir. Amerika’da her yıl hamile kalanların %4’ünde ortaya çıkar. Gebeliği sırasında gestasyonel DM ortaya çıkan hastaların ileriki yaşamlarında Tip 2 DM tanısı almaları çok daha fazla olasıdır. Gebe kalmadan önce obez (şişman) olan kadınların %40’ında gestasyonel DM gelişir ve bu kadınlarda 4 yıl içinde Tip 2 DM tablosu gelişir. DM olmayan gebe kadınlarda 24.-28. hafta arasında gestasyonel DM açısından OGTT ile tarama yapılmaktadır.

4. Prediabet: Kan şekeri seviyeleri normalden yüksektir; ancak Tip 2 DM tanısı koyduracak kadar da yüksek değildir.

Diabetes Mellitus’ta ayrıca Bozulmuş Açlık Glukozu ve Bozulmuş Glukoz Toleransı adı altında iki kriterin de önemi vardır. Bu iki kriter diyabetin klinik tablosundan önceki evre olarak yer almaktadır.

Bozulmuş Açlık Glukozu:
Açlık plazma glukozu 110-126 mg/dl arasındadır.

Bozulmuş Glukoz Toleransı:
Oral glukoz tolerans testi yapılarak belirlenen bir durum olup klinik diabetin belirmesinden önceki evre olarak kabul edilmektedir.

Şeker hastalığı belirtileri:
•

Diyadokokinezi

Birbirini izleyen hareketlerin (örneğin ellerin sağa sola döndürülmesi ya da parmakların gerilip büzülmesi) hızla yapılabilmesi.

Devitalizasyon

Dişözünün ölümünü sağlamak amacıyla yapılan girişim.

Diyafanoskopi

Vücudun belirli bölgelerinin bir ışık kaynağı karşısındaki saydamlığı incelenerek yapılan muayene.

Diyaforez

Günde 300-500 ml'lik normal sınırların ötesinde aşın terleme; yaygın ya da vücudun bazı bölgeleriyle sınırlı olabilir.

Diyafram

Kase şeklinde olup vajina içine yerleştirilen ve spermlerin burada birikerek etkisiz hale gelmesini sağlayan yöntem.

Daman dikeni (danvin tüberkülü)

İnsanda kulakkepçesinin serbest kenarında yer alan ufak bir çıkıntı;

Diyafram siniri (frenik sinir)

Boyun sinir ağından çıkan ve diyafram kasının haıeta liliğinî sağlayan sinir.

Dezintoksikasyon

Dışarıdan organizmaya giren ya da metabolizmanın çeşitli evrelerinde vücut içinde oluşan zehirli maddelerin etkisiz hale getirilerek vücuttan uzaklaştırılması süreci.

Diyagnostik

Bir tanıyı gerçekleştirmek için uygulanan yöntemle tümüne verilen ad.

Diyaliz

Böbreklerin süzme işlevinin bozulduğu durumlarda (böbrek yetmezliği, üremi) kanda biriken maddelerin temizlenmesi işlemi.

Diyapedez

Kanın şekilli öğelerinin küçük çaplı damarların duvarlarından geçerek dışarı çıkması.

Diyaskopi

Deri Üzerine koyulan bir cam plak (diyaskop) aracılığıyla deri lezyonlannı inceleme tekniği.

Diyastaz

îki eklem yüzeyinin birbirlerinden kalıcı bir biçimde uzaklaşması.

Diyastema

İki diş arasında bulunan boşluk.

Dıhydroxyacetone (dha)

Kozmetikte kullanılan kendinden bronzlaştırıcı bir ajan.

Diyastol

Kalbin gevşeme devresi

Dısuri

İdrarın güçlükle, ağrılı ve gecikerek yapılması.

Diyatermi

Vücut dokularında yerel ısı yaratmak için tedavi ama-; ayla kısa süreli yüksek frekanslı elektrik akımı uygulanması.

Dış Gebelik

Dış gebelik, her 100 gebelikten birini etkileyen, sık görülen ve ölüme sebep olabilecek bir durumdur. Bu, döllenen yumurta, rahimin dışına yerleşirse, oluşan bir durumdur.

Belirtiler

Hamile olunmasına rağmen düzensiz kanamalar ve kasık ağrıları. Kasık ağrısı, adet gecikmesi veya ağrılı, fazla ve uzun süreli adet kanaması, omuz ağrısı, bulantı, memelerde gerginlik hissi. Teşhiste gecikme olur ve dış gebelik rüptür ( tüpün yırtılması) olursa ani şiddetli karın ağrısı, baş dönmesi, bayılma, solukluk görülür.

Tanı

Jinekolojik muayenede kasık bölgesinde hassasiyet ve ağrı görülür. İdrar ve kanda yapılan (B-hCG) gebelik testleri pozitif çıkar. Vaginal yoldan yapılan ultrason incelemesinde uterus içerisinde gebelik izlenmez. Dış gebeliğe ait diğer belirtiler görülebilir.

Tedavi

Acil olarak doktorunuza başvurunuz

Öneriler

Ped yerleştirerek kanamın miktarını kontrol edin ve gelen parçaları örselemeyin

Diyatermokoagülasyon (elektrokoagülasyon)

Tıpta ve cerrahide belirli bir noktaya yüksek frekanslı elektrik akımı vererek bu akımın ist etkisiyle hızlı bir hücre pıhtılaşması ve hücre yıkımı oluşturulması biçiminde uygulanan girişim.

Dış okülomotor sinir

abdüsens sinir

Diyatez

Organizmanın aralarında yakınlık bulunan hastalıklara fazlaca yatkınlığı.

Dış salgıbezleri

Vücudun dışına ya da dışarıyla bağlantılı iç boşluklarına salgı yapan salgıbezleri.

Diyerez

Bir cerrahi girişim sırasında yapılan keşi, koparma ve dokuları birbirinden ayırma gibi işlemleri tanımlayan genel terim.

Dışadönüklük

C. G. Jung'un bazı kişilerin dünya ve dış olaylar karşısında nesnel değerlere öznel değerlerden daha fazla önem verme eğilimlerini belirtmek için, içedönüklüğün karşıtı olarak kullandığı terim.

Diyet

Kişinin sağlığını ve esenliğini koruyabilmesi için gerekli olan beslenme düzenine diyet denir.

Diyet yaparken karşılaştığımız sorunlardan biri, neyi ne kadar yiyeceğimiz. Günlük almamız gereken kalori ve yağ miktarından, karnımız açlıktan kazındığında ne yiyeceğimize ya da kalsiyum ihtiyacımızı mutlaka sütten mi alacağımıza kadar pek çok soru aklımızı kurcalar.

İşte, diyetle ilgili en çok sorulan sorular ve yanıtları:

1- Yumurta kolesterol açısından kötü mü?:
Yumurta tüketiminde ölçülü olduğunuz sürece hayır. Yumurta, vücudunuz için gerekli olan protein, K vitamini, riboflavin ve selenyumu sağlamak için mükemmel bir kaynak. Yapılan araştırmalar, yumurta sarısının 213 mg kolestrol içeriyor olmasına karşın, haftada 2 adet yumurta yemenin kandaki kolesterol düzeyi üzerinde hiçbir olumsuz etkide bulunmadığını gösteriyor.

2- Günde kaç kalori almalıyım?:
Öncelikle, dengeli bir beslenme programı uygulayarak vücudunuzdaki her yarım kilo için 10 kalori almalısınız. Buna, günlük aktivite durumunuza göre, 400-700 kalori daha eklemelisiniz. Sözgelimi 65 kiloda aktif bir kadının günlük alması gerekli kalori miktarı 2000 civarındadır ve bu kişinin, haftada bir kilo vermek istediğinde, günlük kalori miktarından 500 kalori daha az beslenmesi yeterlidir. Eğer siz daha kalıcı çözümler istiyorsanız, diyetiniz boyunca günlük kalori miktarından 250 kalori indirin ve 250 kaloriyi yaktıracak kadar da egzersiz yapın.

3- Kilo vermek isterken günlük almam gereken ortalama yağ miktarı ne kadardır?:
Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, günlük aldığınız kalori miktarının yüzde 15'i, diyet yapıyor olun veya olmayın her iki halde de yağlardan sağlanıyor. Bu miktar; kalp krizi, obezite ve diyabet riskini en aza indirmek için yeterli. Sözgelimi, bin 500 kalorilik bir diyet yapıyorsanız alabileceğiniz yağ miktarı 50 gramla sınırlı.

4- Karbonhidrat niçin egzersiz için de büyük önem taşır?:
Vücudumuzda glikojen olarak depolanan karbonhidratlar, kas gücünü arttırmada son derece önemli rol oynar. Ayrıca, aşırı olmamak kaydıyla vücudumuzda depoladığımız yağlar da aynı etkiyi gösterir. Kas gelişiminde önemli rol oynayan glikojeni vücudunuza tedarik edebilmek için, egzersiz çalışmalarınız sonrası karbonhidrat içeren yiyeceklerden yemelisiniz. Mesela 90 dakikalık bir egzersiz sonrası, fırınlanmış patates, bir porsiyon meyve veya kepekli krakerler iyi birer seçim.

5- Kahvede bulunan kafein kemiklerimi zayıflatır mı?:
Hayır. Çok aşırı miktarda kahve içmiyorsanız böyle bir durum söz konusu değil. Gene de kafeinin kemikleriniz üzerindeki zararlı etkilerinden endişe duyuyorsanız, kahvenizi sütle içmeyi deneyin.

6- Yüksek tansiyon problemim yoksa tuza dikkat etmeme gerek var mı?:
Tuz, şeker ve un, üç zararlı beyaz. Bu nedenle, kullanacağınız tuz hep az olmalı.

7- Besleyici değerleri bakımından vücudum için en yararlı 5 sebze hangisi?:
İster koyu yeşil olsun isterse kırmızı, isterse portakal rengi veya sarı, bütün sebzeler harika birer besleyici ve vücudumuzu hastalıklara karşı dirençli hale getiriyorlar. Herbirinin ayrı yararları olmakla birlikte, düzenli olarak alındıklarında vücudumuz için en yararlı sebzeler şunlar:
Ispanak, iyi bir folik asit kaynağı, kansere karşı koruyucu etkisi var, A vitamini ve kalsiyum içeriyor; havuç, mükemmel bir A vitamini kaynağı; tatlı patates, A ve C vitaminleri içeriyor; brokoli, A ve C vitaminleri ile folik asit içeriyor; sarımsak, kansere karşı etkili pitokimyasallar içeriyor.

8- Hangi yiyecekler kolestrolü düşürür?:
Lif bakımından zengin sebzeler, sözgelimi yulaf, fasulye ve soyalı besinler, kolesterolü düşürüyor. Bunlar, kandaki kolesterol miktarını dengeleyici özelliğe sahip bulunuyor. Kolesterolünüz yüksekse, özellikle az yağ içeren bir diyet yapmalısınız. Aldığınız yağ miktarını azaltmak için meyve ve sebze ağırlıklı öğünler yemelisiniz ve kırmızı eti azaltmalısınız. Ayrıca süt ve süt ürünlerinden de yağsız olanları tercih etmelisiniz.

9- Günde 8 bardak su içmek neden önemli?:
Vücudumuzda oluşan en temel kimyasal reaksiyonların tümü suya gereksinim duyar. Su; sindirimde, metabolizmanın düzenlenmesinde, vücut ısısının ayarlanmasında, kan basıncında ve fitness performansında direkt etkilidir.

10- Karnım açlıktan kazındığında bunu nasıl giderebilirim?:
Bunu tamamen geçiremezsiniz; fakat kendinize en zararsız biçimde üstesinden gelebilirsiniz. Bunun için, diyetisyenlerin belirledikleri stratejilerden birini deneyebilirsiniz. Dilediğiniz yiyecekten ufak miktarlarda yiyerek açlığınızı gidermeye çalışın. Canınızın çektiği yiyeceklerin benzer diyet versiyonlarından deneyin. Hala açlığınızın önüne geçemediyseniz, arkadaşlarınızla birlikte olmayı ve açlığınızı aktivitelerle unutmayı deneyin.

11- Şeker şişmanlatır mı?:
Teknik olarak yağ içermediğinden, hayır. Şeker, saf karbonhidrattan oluşur ve biz bu ihtiyacımızı aynı şekilde ekmekten, meyvelerden de karşılayabiliriz. Ama tabii ki şeker kalori içerir. Bazı şekerli yiyecekler, sözgelimi kurabiyeler ve krakerler, aynı zamanda yağ da içerir. O halde, çok fazla şekerli gıda tüketimi kısa sürede yağ birikimleri olarak vücudumuzda yerini alacaktır.

12- En sağlıklı yağ hangisi?:
Zeytinyağı kesinlikle en sağlıklı olanı. Zira, doymuş yağ oranı düşe aynı etkiyi gösterir. Kas geük, doymamış yağ oranı yüksek rafine bir yağ. Göğüs kanseri riskini azalıyor ve kolesterol üzerinde kötü etkileri bulunmuyor. Margarin ve tereyağı gibi doymuş yağlar damar tıkanıklığına sebep olur ve böylece yüksek tansiyon ve kalp krizi riskini arttırır. Hidrojene bitkisel yağ gibi kimyasal reaksiyonlardan geçirilmiş yağlar da kolesterol üzerinde kötü etkilerde bulunur. Yumuşak doymamış margarinler diyet yaparken en uygun seçim. Eğer tereyağı konusunda ısrarcıysanız, light çeşitlerini zeytinyağı ile birlikte kullanmanızda fayda var.

13- Metabolizmayı özellikle güçlendiren yiyecekler var mı?:
Hayır. Söylenildiğinin aksine, balarısı polenleri ve greyfurt da böyle bir etkide bulunmuyor. Bazı baharatlı yiyeceklerin metabolizmayı hızlandırdığı doğru olsa da, bunun vücut üzerindeki etkileri oldukça zayıf. Eğer metabolizmanızı güçlendirmek istiyorsanız, ağırlık kaldırma egzersizleri sizin için çok yararlı olacaktır. Kaslarınızı zorlayarak kaldırdığınız her yarım kilo için günde 35 kalori yakabilirsiniz.

14- Çok az yağ yemek mümkün mü?:
Tıpkı bir araba gibi, vücudumuz da hareket etmek için yağa gereksinim duyar. Özel olarak yağ asitleri, hücre onarımında ve yenilemelerinde de iş görür. Et, balık, fındık gibi besinlerden aldığımız yağlar, aynı zamanda hormonları düzenleyici ve sinir sistemini güçlendirici etkilere sahip. Her ne kadar çoğu uzman günlük kalori miktarının yüzde 15'inin yağdan karşılanması gerektiği görüşünde birleşse de, yapılan son araştırmalar, yüzde 10'un da yeterli olduğunu gösteriyor.

15- Acıktığım zaman neden çekilmez bir insan oluyorum?:
Kötü gününüzde olsanız dahi, dayanılmaz olmanızın sebebi, fizyolojik olarak açlığınızdan ileri geliyor olabilir. Vücuttaki kan şekeri düştüğünde, otomatik olarak kanınızdaki adrenalin ve daha birkaç hormonun işlevi de azalır ve bunun sonucu sinirlilik, kan basıncınızın artışıyla doğru orantılı olarak gerginlik görülebilir. Eğer sık aralıklarla azar azar yemek yemeye vakit ayıramıyorsanız, yanınızda bir meyve veya atıştıracak krakerler taşımanızda yarar var.

16- Hiçbir şey yemeyerek zayıflamak tehlikeli mi?:
Bu tarz girişimler son derece tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Vücudunuz iki günden fazla aç kaldığında, karbonhidrat ve protein gibi en temel ihtiyaçlarını kaslardan karşılamaya kalkacaktır. Ayrıca büyük su kaybına da rastlanır. Bunun sonucu olarak da baş ağrısı, baş dönmesi, sıkıntı gibi olumsuz belirtiler görülebilir. Aç kalınan süre arttıkça, oluşması muhtemel tehlikeler de daha ciddi boyutlar kazanacaktır.

17- Baharatlı yiyecekler ülser yapar mı?:
Yapılan araştırmalar, peptik ülserin gerçek sebebinin mideye yerleşen bir bakteri olduğunu gösteriyor. Günümüzde ülser tedavisinde diyet yanında bu bakteriyi etkisiz hale getiren ilaçlar da kullanılıyor.

18- Izgaranın kansere yol açtığı doğru mu?:
Direkt olarak hayır; ama kanser riskini arttırdığı doğru. Biftek, tavuk gibi et yağları kömür üzerine düştüğünde çıkan dumanın kanserojen etkileri olduğu biliniyor. Yapılan çalışmalar, mangaldan önce etleri marine etmenin bu tehlikeyi azalttığını gösteriyor. Diğer bir sağlıklı yöntem de etleri önce mikro dalgada pişirip en son mangalda çevirerek servise sunmak.

19- Gece yatmadan önce bir şeyler atıştırmak zararlı mı?:
Gece yarısı yediklerinizi sindirmeniz iyice zorlaşır. Hele bir de yedikleriniz abur cubursa. Yatmadan önce bir şeyler atıştırmak istiyorsanız meyve veya bir kase yoğurt yemenizi ya da bir bardak süt içmenizi öneriyoruz.

Dışkıda asalak aranması

Dışkıda yumurta, tenya parçası ya da erişkin solucan belirlemeye yönelik inceleme.

Diyetetik

Beslenme düzenlerini inceleyen tıp dalı.

Dbt aşısı (karma aşı)

Difteri, boğmaca ve tetanos aşısının birlikte bulunduğu karma aşı.

Dışkıda gizli kan

Çok az miktarda da olsa dışkıda kan aranması.

Diyetisyen

beslenme uzmanı

Dışkıda oksiyür aranması

Genellikle çocukların bağırsaklarında bulunan oksiyür tanısı

Diyoptri

Bir merceğin kırma gücünü belirleyen ölçü birimi.

Dışkıda protozoon aranması

Mikroskop altında dışkının incelenmesi.

Diz

Uyluğun bacakla eklem yaptığı anatomik bölge.

Dışkılama

Bağırsak içeriğinin (dışkı) anüs (makat) yoluyla dış ortama atılması.

Dizanteri

Bulaşıcı ve salgın bir hastalıktır. Hastada, ishal görülür. Dışkısı kanlı ve sümüklüdür. İştahsızlık karın ağrısı ve ateş de vardır Su veya besinlerle bulaşır. İki çeşit dizanteri vardır.

- Amipli Dizanteri Vücuda mikrop girmesinden 10-21 gün sonra hastalık belirtileri ortaya çıkar. Hastada kanlı ishal, ateş, karın krampları, kilo kaybı, ve halsizlik görülür.

- Basilli Dizanteri Mikrobun vücuda girmesinden 2-7 gün sonra belirtileri ortaya çıkar. Hastalığın salgın halini almasında kara sinekler başrolü oynar. Hastada; kanlı ve balgam kıvamında ishal, karın ağrısı, halsizlik ve ateş görülür.

Yapılacak ilk iş; hastayı, sağlamlardan ayırmaktır.

Dışkılama zorluğu

Dışkılama eylemini gerçekleştirmedeki yetersizliğe bağlı olarak ortaya çıkan bir kabızlık biçimi.

Dizanteri

Bulaşıcı ve salgın bir hastalıktır. Hastada, ishal görülür. Dışkısı kanlı ve sümüklüdür. İştahsızlık karın ağrısı ve ateş de vardır Su veya besinlerle bulaşır. İki çeşit dizanteri vardır.

Diabet

Diyabet, vücutta insülinin üretim ve kullanımına ilişkin gelişen problemlerin bir sonucu olarak meydana gelen bir hastalıktır.

Yediğimiz besinlerin çoğu, bir şeker formu olan glukoza dönüşür. Biz glukozu, adale ve diğer dokularımız için enerji sağlayan bir enerji kaynağı olarak kullanırız. Glukoz kanımızda dolaşır. Kaslarımız ve diğer dokularımız yağ ve karaciğer glukozunu kandan hücrelerin içine alabilmek için, insülin diye adlandırılan bir hormona ihtiyaç duyarlar. Vücudumuzun, yiyeceklerimizden gerekli enerjiyi elde edebilmesi için, insüline gerek vardır.

İnsülin, midenin gerisinde, pankreas denilen küçük bir salgı bezi tarafından yapılır. Beta hücreleri diye bilinen hücrelerden salgılanır. Bir kişi, diyabeti olduğunda, ya pankreası ihtiyaç duyduğu insülini üretemiyordur ya da vücudu salgılanan kendi insülinini etkin bir şekilde kullanamıyordur.

Sonuç olarak, diyabetli kişiler aldıkları besindeki şekeri (glukozu) yeterince kullanamazlar. Bu da, kanda şeker miktarının artmasına yol açar. Bu yüksek kan şekeri seviyeleri, hiperglisemi olarak adlandırılır. Diyabetin tıbbi komplikasyonlarına yol açan şey, kandaki yüksek glukoz seviyelerinin devamlı olmasıdır.

Günümüzde, diyabet için kesin tedavi yoktur.

Uluslararası Diyabet Federasyonu, tüm dünyada 230 milyondan fazla kişide diyabet olduğunu tespit etti. Bu miktarın 2025’den önce 350 milyona yükseleceği tahmin edilmektedir. Her yıl, bir 7 milyon kişi daha diyabet hastası olacaktır.

Dizartikülasyod

iki kemiğin eklem uçlarının birbirinden ayrılması.

Defekasyon

Dışkının dışarı atılması.

Diabetes mellitus

Yüksek kan glikoz düzeyiyle karakterize hastalık; şeker hastalığı. DM nin nedeni pankresın yeterince insülin etkisine direnç göstermemesi olabilir.

Dizartri

Kelimelerin söylenmesi ve seslendirilmesi ile İlgili bozukluklar.

Diabetes mellitus (dm)

Şeker hastalığı

Dizkapağı refleksi

Dizkapağı kirişine vurulmasına yanıt olarak, uyluk dörtbaşlı kasının kasılmasıyla ortaya çıkan refleks.

Diabetik Koma

Daha ziyade şeker hastalarında görülür. Nedeni, insülin verme zamanını geçirmek, gerektiğinden az miktarda insülin vermek, bağırsak iltihabı, bademcik iltihabı, grip veya iyileşmeyen yaralardır.

Dizomi

Bir DNA segmenti, allel, gen veya bir kromozomdan iki adet olması.

Diafragma

Karın ile göğsü birbirinden ayırın kas.

Diffüz

işlemiş içine girmiş anlamını taşır.Yada yaygın anlamına da gelen bir kelimedir.

Difüzyon

Moleküllerin hareket enerjileriyle çok yoğun ortamdan az yoğun ortama hareket etmesi.

Digastrik kas

Hiyoitüstü bölgede bulunan boyun kası.

Digoksin miktarının belirlenmesi

Kalp yetmezliğinin tedavisinde yaygın olarak kullanılan bir ilaç olan digoksinin kandaki miktarının belirlenmesi; "en uygun" tedavi dozunun saptanmasında yararlıdır.

Dihibrit

İki karakter bakımından melez olan bireylere verilen ad.

Dikkat bozukluğu (hipoprozeksi)

Dikkatte bütünüyle bir azalmayı ya da dikkat kaymala-rındaki artışı tanımlayan terim.

Dikotiledon

Embriyosunda iki çenek yaprağı bulunan bitki.

Dikrotizm

Kimi hastalıklarda ortaya çıkan ve bir çevrel atardamarın elle muayenesinde her bir atımın birbirini izleyen iki atımdan oluştuğu fark edilen olgu.

Dil

Ağız boşluğunda, orta çizgide bulunan bir organ.

Dil büyümesi

Kısa süreli dil büyümelerinde aşağıdaki reçeteler kullanılır. 2-3 günde geçmeyen dil büyümesinde, doktora başvurmak gerekir.

Dil büyümesi

Kısa süreli dil büyümelerinde aşağıdaki reçeteler kullanılır. 2-3 günde geçmeyen dil büyümesinde, doktora başvurmak gerekir.

Dil felci

Sinir sistemindeki bir bozukluktan dolayı, dil gücünün kaybolmasıdır. Doktor tarafından tedavi edilmesi gerekir.

Dil felci

Sinir sistemindeki bir bozukluktan dolayı, dil gücünün kaybolmasıdır. Doktor tarafından tedavi edilmesi gerekir.

Doku reddi

Farklı genetik yapıdaki bir insandan alınan dokunun nakledilmesi sonucunda vücudun zamanla bu dokuyu yıkmaya yönelik olarak başlattığı tepkimelerin ortaya çıkardığı karmaşık olaylar dizisi.

Dil iltihabı

Tıp dilinde Glossit denilen bu iltihaplanmanın nedeni, çürük dişler, dişeti iltihabı, sigara, çok sıcak veya çok soğuk şeyler yemeyi alışkanlık haline getirmiş olmaktır.

İhmal etmemek gerekir. Çünkü dil kanseri veye dil ülseri belirtisi de olabilir. Mutlaka doktora başvurmak gerekir.

Yapılacak ilk iş, sigarayı bırakmak, çürük dişleri tedavi ettirmek, ve kötü alışkanlıkları terk etmektir.

Dil iltihabı

Tıp dilinde Glossit denilen bu iltihaplanmanın nedeni, çürük dişler, dişeti iltihabı, sigara, çok sıcak veya çok soğuk şeyler yemeyi alışkanlık haline getirmiş olmaktır.İhmal etmemek gerekir. Çünkü dil kanseri veye dil ülseri belirtisi de olabilir. Mutlaka doktora başvurmak gerekir.Yapılacak ilk iş, sigarayı bırakmak, çürük dişleri tedavi ettirmek, ve kötü alışkanlıkları terk etmektir.

Dil ülseri

Dilde görülen; etrafı kırmızı, içi su dolu küçük kabarcıklar, dil ülserinin belirtisi olabilir. Derin ve sert kenarlı dil yaralarında, mutlaka doktora başvurmak gerekir. Diğer dil yaraları, hazımsızlık veya gripten kaynaklanabilir.

Dilatasyon

Bir atardamar ya da göz bebeği gibi bir organ ya da kanalın genişlemesi ya da açılması.

Dolaşım sistemi (kardiyovasküler sistem)

içinde kan ve lenfin dolaştığı anatomik yapıların bütünü; bu dolaşımın amacı, tüm dokulara oksijen ve metabolizma etkinlikleri İçin gerekli maddelerin ulaştırılması ve hücre metabolizması artıklarının dokulardan uzaklaştırılmasıdır.

Dildo

Suni penis.

Dimorfizm

Bir türün iki farklı forma sahip olma durumu.

Dipeptidaz

Proteinleri yıkan ve bağırsak mukoza hücrelerinde bulunan enzim.

Dekstrokardi

Normalde göğüs boşluğunun sol yarısında yer alan kalbin sağ göğüs kafesinde bulunması.

Diphyllobothrium latum

insanda ağır kansızlığa yol açan yassı bağırsak asalağı.

Dipleji

Vücudun iki simetrik bölümünde (Örneğin kollar) felç.

Diploe

İki kemik yaprağı ya da katmam arasında bulunan sün-gersi kemik.

Diploid

2n kromozom takımı taşıyan hücre.

Diploid*

2n kromozom takımı taşıyan hücre.

Diploit sayı

Sperm ve yumurta hücresindeki (gametler) kromozom sayısının (haploit sayı) iki katı kromozom sayısını belirten terim; gametteki kromozom sayısı n ile gösterildiğinde, diploit sayı 2n'e eştir

Dipsomani

Düzenli aralıklarla ortaya çıkan karşı koyulamaz alkol İçme isteği.

Dopa (3,4-dihidroksifenilalanin)

Tirozinaz enziminin etkisiyle fenilalaninin yükseltgen-mesi sonucu oluşan kimyasal madde.

Direkt bilirubin

Karaciğer, retikülo-endotelyal sistemdeki (RES) hücrelerden gelen bilirubini gliküronik asitle birleştirerek suda kolay eriyebilen ve kolay atılan bir bileşiğe dönüştürür.

Direnç gelişmesi

Vücutta bağımlılığa neden olan ilaç ya da maddelere karşı direncin giderek artması.

Direnç ölçümü

Orta kulaktaki akustik direncin ölçümü için kullanılan yöntemlerin tümü.

Dirsek

Kolda üstkolun önkolla eklemlendiği anatomik bölge.

Dirsek kası (musculus anconeus)

Dirseğin arkasında bulunan kas.

Dirsek kemiği (ulna)

Dirsekle el bileği arasında yer alan ve önkolu oluşturan iki uzun kemikten biri.

Disakkarit

İki mol monosakkaritin dehidrasyonu sonucu oluşan çift şeker. Maltoz, sakkaroz, laktoz gibi.

Disakkaritler

Oksijen köprüsüyle bağlanmış iki monosakkarit molekülünden oluşan karbonhidrat ya da şekerler.

Disendokrinizm

İç salgı (endokrin) bozukluklarını belirtmek için kullanılan genel terim.

Disfaji

Herhangi bîr nedenle ve herhangi bir düzeydeki engellenmeyle ortaya çıkan yutma güçlüğü.

Disfonî

Organik ya da işlevsel kökenli her türlü ses bozukluğuna verilen genel ad.

Disfonksiyon

Genel olarak bir organın, dokunun ya da sistemin işlevinde ortaya çıkan olumsuz değişikliği belirtmek için kullanılan terim (nitel ya da nicel olabilir).

Disfori

Çevreye ilginin kaybolduğu, kötümserliğin ortaya çıktığı ve genellikle aşırı uyanlmışlığın eşlik ettiği bir keyifsizlik durumu.

Disgenezi

Yumurtanın döllenmesinden ya da embriyonal gelişimin ilk evrelerinden başlayarak bir organın, sistemin ya da bütün organizmanın kusurlu gelişmesine bağlı oluşum bozukluğu.

Disgerminom

Ender görülen bir yumurtalık tümörü.

Dish

Diffüz İdiyopatik İskelet Hiperostozu; omurlar arasındaki aralıklarda köprüler oluşturmak üzere dikey yönde uzanan büyük vertebral (omura ait) osteofitler (sivri kemik çıkıntısı).

Dishidroz

Özellikle el ve ayaklarda anormal terlemeyle ortaya çıkan bir deri hastalığı.

Disk problemleri

Lomber (bele ait) disk hastalıkları, yani bel fıtığı. Doku: Belli bir işlevi yerine getirmek üzere özelleşmiş olan daha çok veya daha az uniform (tek tipte) hücre topluluğu.

Diskeratoz

Epidermisteki hücrelerde keratinizasyon(*) sürecinde görülen bozuklukları tanımlayan genel terim.

Diskinezi

Hareketlerde ortaya çıkan bozukluk.

Diskopati

Omurlar arasındaki disklerin hastalığı.

Diskrazi

Vücutta dolaşan sıvılann, özellikle kanın bileşiminde bozukluklara yol açan çeşitli hastalıkları belirtmek için kullanılan terim.

Diskromatopsi

Renklerin kusurlu görülmesi.

Diskromi

Üstderiye rengini veren melaninin aşın ya da eksik oluşuna ya da deride başka bir nedenle, örneğin alyuvar-lardaki hemoglobin türevlerinin (porfirin) ya da dışardan alman maddelerin depolanmasına bağlı olarak derinin renklenmesinde görülen bölgesel ya da

Dislali

Sözcüklerin oluşmasını sağlayan organların (dudak, dil, yutak, gırtlak, burun) yapılannda ya da işlevlerinde doğuştan gelen ya da sonradan oluşan bir eksikliğe bağlı olarak sözcüklerin söylenmesinde görülen bozukluk.

Disleksi

Okuma yeteneğindeki bozukluk.

Dislipidemi

Kandaki yağların miktarındaki bozuklukları belirtmek için kullanılan terim.

Dislokasyon

Çıkık.

Dismenore

Adetten önce ya da âdetle birlikte ağrı duyulması.

Dismnezi

Bellek bozukluğu.

Disodontiyaz

Yeterince yer olmaması nedeniyle dişin güçlükle çıkması.

Derealizasyon

Dış gerçeklere ilişkin bilincin bozulması.

Disontogeni

Embriyon ya da dölüt evresindeki gelişmenin aksaması sonucu ortaya çıkan oluşum bozukluğu.

Disortografi

Doğru yazma yeteneğinde bozukluk.

Disostoz

Bazı kemiklerde görülen, kıkırdağın kemiğe dönüşme sürecinin normalden sapmasıyla ortaya çıkan biçim bozukluğu.

Disparöni

Cinsel birleşme sırasında kadında ortaya çıkan ve cinsel birleşmeyi olanaksızlaştıran ağrılı patolojik durum.

Dispepsi (hazımsızlık)

Midenin hareket ve salgı etkinliğindeki bozukluk.

Displazi

Anormal doku gelişimi

Dispne

Solunumun az ya da çok zorlukla sürdürülmesi.

Dispraksi

Felç ya da ataksi olmadığı halde basit hareketleri birleştirerek karmaşık hareketlerde bulunma yeteneğinin bozulması.

Disprotidemi

Kandaki proteinlerin dengesinde bozukluk.

Disraetri

Hareketlerin amaca ya da düşünceye uygun olmayan bir biçimde gerçekleşmesiyle ilgili hareket eşgüdüm kusuru.

Disseksiyon

Normal ya da patolojik bir oluşumu çevresindeki dokulardan ayırmak amacıyla yapılan bir dizi işlem.

Duyu siniri

Dış yada iç reseptör organlardan yada duyu alıcılarından alınan uyartıları sinir merkezine ileten sinirler.

Dissimülasyon

İç dünyada yaşanan güçlükleri maskelemeyi sağlayan ruhsal süreç.

Distal (uzak)

Vücudun çeşitli bölgelerinin, merkez kabul edilen kalbe göre konumunu belirtmek için kullanılan ve proksimal (*) teriminin karşıtı olan terim.

Distikyaz

Kirpiklerin bir gelişim bozukluğuna bağlı olarak gözkapağı kenarında iki sıra halinde yerleşmesi.

Distomatoz

Yassısolucanlarm Trematoda sınıfı ve Digenea takımından genel olarak çiftağızlılar (distoma) adı verilen asalaklarla oluşan hastalıkları belirten terim.

Distoni

Kasların gerginliğindeki bozukluk.

Distopi

Bir organın anatomik olarak olağandışı yerleşim göstermesi durumu

Distorsiyon

Bir eklemin kapsül ya da bağ yapısında travmayla ortaya çıkan lezyon.

Distosi

Doğum sırasında bir anomali ya da komplikasyonun ortaya çıkması.

Distraksiyon

Davranışları etkileyen kalıcı ya da geçici bir bozukluk.

Distrofi

Bir doku ya da organizmanın tümünün yetersiz beslenme ve gelişmesine bağlı olarak ortaya çıkan tüm bozukluklarla bunların sonucunda ortaya çıkan yapı ve işlev bozukluklarını belirten terim.

Disüri

İdrarın güçlükle, ağrılı ve gecikerek yapılması.

Diş

Çene kemiklerinin diş yayı Üzerine yerleşmiş sivri uçlu yapı.

Diş ağrısı

Diş ağrısı; dişin çürümesi, minesinin aşınması, dişetlerinin iltihaplanması veya bunlara benzer nedenlerden kaynaklanır.

Diş Ağrısı

Diş ağrısı; dişin çürümesi, minesinin aşınması, dişetlerinin iltihaplanması veya bunlara benzer nedenlerden kaynaklanır.

Edinilmiş özellikler

Kalıtımla taşınmayan, çevre ve eğitime bağlı etkenlerle ya da çalışma, yaşanan deneyimler ve yaşam biçimine bağlı olarak ortaya çıkan tüm biçimsel, fizyolojik ya da davranışsal özellikler.

Epandim

Beyin kanncıklannın duvannı ve omuriliğin orta kanalını döşeyen hücre katmanı.

Epandimom

Beynin kanncık boşluklannı ve omuriliğin orta kanalını döşeyen epandim hücrelerinden türeyen merkez sinir sistemi tümörü.

Efeminasyon (kadımılaşma)

Erkekte vücut görünümünün değiştiği patolojik durum.

Epididim

Erbezinin arka kenarında yer alan organ.

Epididimis

Erkekte testiküler sistemin ön ve arkasına kıvrımlı uzanan bir sistemdir. 4 ile 6 metre uzunluğunda çok kıvrımlı bir kanal içerir. Bu kanalda spermler bir kaç ay depolanır, beslenir ve olgunlaşır.

Embriyokardi

Erişkinde kalp seslerinin, dölütteki kalp seslerine benzemesi.

Epididimit

Epididimin akut ya da kronik iltihabı.

Epidim

Meni üreten tüpçük ya da borucuklarda devamlı oluşan sperm hücreleri.

Epîkondil

Uyluk ve üstkol kemiğinde bulunan yumrumsu çıkıntı.

Epispadias

İdrar yolu çıkışının, normalde olduğu gibi penisin ucuna değil, üst yüzeyine açılmasıyla belirlenen doğumsal oluşum bozukluğu.

Endodonti

Dişözü hastalıklarıyla ilgili diş hekimliği dalı.

Endokardit

Kalp iç zannın (endokart) iltihabı. Kulakçık ve karıncığın yüzeyini Örten endokartta görülebiürse de, daha çok kapaklann yüzeyini kaplayan endotelde ortaya çıkar (kapakçık endokarditi)

Epülis

Dişeti mukozasında çıkan iyi huylu tümörleri ve tümör benzeri lezyonlan belirten genel terim.

Ekocardiyogram

Ekokardiyografide(*) ultrason tekniğini kullanarak elde edilen kalp görüntüsü.

Ekokardiyogarfi

Kalp, damar sisteminin teşhisinde kullanılan ultrasonik bir yöntem.

Ekokardiyografi

Ultrason dalgalarıyla kalp duvarlarının kalınlığını ve kapakçık parçalarının hareketlerini belirlemeyi sağlayan tanı yöntemi.

Ekokardiyogram

Ekokardiyografi yoluyla elde edilen çizelge.

Eksteroseptör (dış alıcı)

Dış ortamdan gelen uyaranlara duyarlı alıcılar.

Ekto

Dışında anlamındaki ön ek.

Ektopik (dış) gebelik

Fertilize olmuş yumurtanın uterus boşluğu dışında (fallop tüpleri, over, batın boşluğu) bir yerde yerleşerek gebeliğin meydana gelmesidir.

Elektrodiyagnostik

Sinir-kas hastalıklarının tanısında kullanılan bir inceleme tekniği.

Elektrokardiografi

Kalp adelesinin faaliyetlerinin grafik olarak gösterilmesi.

Evaküasyon (boşaltım)

Dışkının anüs aracılığıyla dışan atılması.

Elektrokardiyografi

Kalp kasının kasılmasını sağlayan elektriksel akımların kaydedilmesi temeline dayanan, tanıya yönelik inceleme yöntemi.

Elektrokardiyogram

Kalbin etkinliği sırasında oluşan elektriksel voltaj değişikliklerinin milimetrik kâğıda grafik biçiminde kaydı.

Elektrokardiyoskop

Kalp kasılması sırasında oluşan elektrik potansiyellerini bir osiloskopun ekranında görüntüleyen alet.

Elektrokoagülasyon

diyatermokoagülasyon

Fırsatçı eafefcsjyonlar

Dışarıdan gelen ya da vücutta saprofit (çürükçül) olarak bulunan ve bağışıklık sistemi hastalıkları, şeker gibi kronik hastalıklar, yorgunluk, yetersiz beslenme ya da iyileşme döneminde beden savunma

Flüorokardiyografi

Kalbin ve büyük damarlann incelenmesinde kullanılan bir radyolojik inceleme yöntemi.

Faradızasyon

Faraday akımıyla, yani 100-200 voltluk potansiyel farkının ürettiği ve saniyenin binde biri kadar süren elektriksel uyarılardan oluşmuş değişken akımla tedavi.

Fonokardıoğrafi

Kalp atımında çıkan seslerin gragik olarak kaydedilmesi.

Fonokardiyografî

Kalp atımında çıkan seslerin grafik olarak kaydedilmesi.

Fosfodiester bağı

DNA'daki fosfat ile şeker arasındaki bağ.

Filogenetik sıflandırma

Canlıların akrabalık derecelerine göre sınıflandırılması. Doğal sınıflandırma.

Feçes

Dışkı.

Frijidite

Kadında "cinsel soğukluk" olarak da bilinen cinsel işlev bozukluğu.

Flavinadenindinükleotit

Flavoproteinler(*) grubundaki proteinlere verilen ad.

Gonalji

Dizde bulunan bir ağrıyı belirten genel terim.

Gonhidrartroz

Diz eklemi içine sıvı toplanması.

Gonilit

Dizle ilgili yapılardaki iltihaplı hastalık.

Giardia

Tek hücreli organizmalardandır. Esas adı Giardia Lamblialis olup, sindirim sisteminde yerleşir.

Giardiasis

Giardia İntestinalis adlı mikroorgnizmanın sebep olduğu hastalık.

Giraldes organı (paradidim)

Embriyondaki Wolff kanalının alt bölümünün bir artığı; epididim yakınında tohum kordununa bağlı tüp biçiminde küçük bir organdır.

Gastrodııodenostomi

Ülsere bağlı nedbe oluşumu sonucunda daralmış mide kapısının (pilor) aşılması amacıyla midenin onikipar-makbağırsağına ağızlaştırılması.

Gliyadin

Bitkisel kökenli bir tür protein.

Graftın alıcıyı reddi (graft versus host hastalığı-gvhd

Kemik iliği nakli sonrası görülen ve deri, karaciğer bulguları ve ishale giden bir yan etkidir.

Gebelik (hamilelik)

Dişide yumurtanın döllenmesiyle başlayıp dölütün doğmasıyla sonuçlanan süreç.

Glossit

Dil mukozasının, genellikle tüm ağız mukozasının ilti-habıyla (stomatit) birlikte görülen iltihabi süreci.

Glossofaringeal sinir (dil-yutak siniri)

IX. kafa çifti.

Glossopleji

Dilin istemli hareketlerini yaptıran dilaltı sinirinin (XII. kafa çifti) felci.

Glossospazm (dil spazmı)

Dil kaslarının istemsiz kasılmalanyla beliren durum.

Golfçü dirseği

Tıbbi adı mediyal epikondilit"" olan ve dirseği tutan bir hastalık.

Hipertiroidizm

Tiroit bezi hormonlarının aşın üretimi sonucu beliren klinik tablo.

Heredite

Kalıtsal özelliklerin anne babadan çocuğa geçmesi, soyaçekim.

Hermafroditizm

Her iki eşeyede sahip canlı

Hermafroditizm (erdişilik)

Aynı kişide erkek ve kadın cinsel organlarının bir arada bulunması.

Hermophrodıtıc

Hem kadın hem de erkek cinsel organları olan.

Hipogenitalizm

Dış üreme organlannın kişinin yaşına göre yeterince gelişmemiş olması.

Hipoglossus siniri (dilaltı siniri)

XII. kafa çifti (dilaltı siniri) dilin iç ve dış kaslannı hareket ettiren sinirdir.

Hipogonadizm

Eşey bezlerinin (erbezi ve yumurtalıklar) iç salgı işlevlerinde yetersizlikle beliren durum.

Hipokoli

Dışkı renginin açılması ve genellikle sanmsı bir renk alması

Hipoparatiroidizm

Paratiroit bezlerinin yetersiz hormon üretmesine bağlı hastalık tablosu.

Hibridizasyon

iki ayn saf ırka ait bireylerin çiftleşmesi; melezleştirme

Hibridizasyon (melezleme)

Birbirini bütünleyen iki DNA zincirinin biraraya gelerek ikili sarmal biçimindeki molekülü oluşturması.

Hipospadias

Penisin doğumsal bir şekil bozukluğudur. İdrar yolunun son kısmı olan üretra'nın dışa açılan deliğinin normal yerinde değil, penisin alt yüzünde herhangi bir yerde olması halidir.

Hipotiroidizm

Tiroit bezinin yetersiz çalışması sonucunda beliren hastalık tablosu.

Hidroperikardiyum

Perikart (kalp zarı) boşluğu içine sıvı toplanması.

Hematoidin

Kanın çeşitli nedenlerle (derialtı ve kas içindeki kanamalar, hemartroz vb) damar dışına çıkmasının ardından hemoglobinin parçalanmasıyla oluşan ve kanamanın olduğu dokuda biriken pigment.

Histidin

îmidazol halkası içeren aminoasit.

Hiperasidite

Mide salgısında asit fazlalığı; genellikle mide hücrelerinin aşırı hidroklorik asit salgılamasına bağlıdır.

Hiyoit kemiği (dil kemiği)

Ortada boynun ön bölümünde yer alan, tek, simetrik, at nalı biçiminde kemik.

Hemodilüsyon

Organizmada aşın su tutulması ya da sıvı alımı sonucu kanın sıvı bölümünün hacminin artması

Hemodinamik

Kanın damarlardaki hareketini düzenleyen fiziksel ilke ve kuralları inceleyen fizyoloji dalı.

Hemodiyaliz

Kandaki artık maddelerin mekanik yolla uzaklaştırılması

Hipergenitalizm

Dış cinsel organlann yaşa göre anormal ölçüde fazla gelişmesi.

Hipergonadizm

Erbezi ve yumurtalıklardan aşırı miktarda cinsiyet hormonu salgılanmasıyla beliren durum.